Eind 2020 hebben een paar Nederlandse rattenjagers de website RATTENJAGERS.NL gelanceerd. Het is een initiatief om de krachten te bundelen in de vorm van een collectief. Professionele rattenjagers gebruiken geen rattengif. Wat zij wel doen is adviseren over het voorkomen van rattenplagen en (als het nodig is) de populatie terugbrengen met vangkooien, klemmen, honden, fretten, afschot (luchtbuks) en ploffen (ontsteken van gas/zuurstofmengsel).
Het initiatief komt voort uit de problemen, die professionele rattenjagers ondervinden bij het opbouwen van hun bedrijf en bij de uitoefening van hun beroep. Er is een groot gebrek aan goede informatie over onder meer Wet- en regelgeving. Maar ook over zaken als het samenstellen van een effectief luchtdrukwapen met nachtzicht apparatuur en manieren om met ratten en klanten om te gaan. De grootste frustratie is dat opleidingen voor hun ecologische werkwijze nog niet bestaan. De huidige opleidingen en certificaten zijn gebaseerd op het vakbekwaam gebruiken van gif. En dat nou net wat professionele rattenjagers willen vermijden.
Ik ben met Ratslag.nl één van de initiatiefnemers en moedig collega rattenjagers van harte aan om aan te haken. Kijk op de nieuwe website van RATTENJAGERS.NL voor meer informatie.
Het was in de winter van 2010 dat wij inzagen, dat we de rattenplaag in ons kippenhok niet met klemmen aankonden. Ik bedoel, we zagen hele dikke ratten en af en toe zat er een kleintje in de val. Voor onze schuifpui hadden we een koppel superratten, die zich daar gewoon overdag tegoed deden aan het vogelvoer dat door de vogels uit de voerbuis werd geknoeid. We hadden deze dikkerds al bijna een naam gegeven.
Na speurwerk op Internet heb ik een flink krachtige Gamo knikloop-luchtbuks gekocht om daarmee de ratten te lijf te gaan. Eerst wat oefenen op een doelkaart en zo rond Sinterklaas zag ik een van onze dikkerds weer bij de vogelvoerplaats scharelen. Ik ging achter uit het huis en liep voorzichtig om het huis heen. Ik zette het geweer aan mijn schouder en schoot. De rat maakte een sprong en bleef stuiptrekkend op zijn rug liggen. Ik schrok van mijn eigen reactie, want ik had medelijden met de dikkerd, waar ik kennelijk al aan gehecht geraakt was. Het was een prachtig dier, met een mooie gave vacht en je kon zien dat hij bij ons gelukkig was geweest.
Achteraf is het eerste schot een gelukstreffer geweest. Ik heb daarna met deze buks nooit meer een rat netjes dood kunnen schieten. Meestal schoot ik mis en als ik al raakte, dan was het half en veroorzaakte ik zoveel dierenleed dat ik er niet van kon slapen. Ik ben me toen gaan verdiepen in de theorie van luchtbuksen en van het raakschieten. De eerste conclusie was dat ik een persluchtbuks (werd de Gamo Dynamax 5,5mm) moest hebben die perfect zuiver schiet. De volgende was dat ik me de theorie van de ballistiek eigen moest maken om op verschillende afstanden raak te kunnen schieten. Het resultaat van deze studie heb ik vastgelegd in mijn website www.erfschutter.nl.
Oefenen met mijn Gamo Dynamax
Ondertussen ging ik aan de slag met het (nu wel verantwoord) afschieten van de ratten in onze tuin. Al doende begreep ik dat ratten vooral s-nachts actief zijn. Mijn volgende onderzoek was naar nachtzicht apparatuur. In die tijd was een infrarood kijker minimaal €3.000,-. Mijn eerste nacht-richtkijker was een doe-het-zelf combinatie van een normale telescoopkijker waarop een Sony camera was aangesloten met het in die tijd revolutionaire Nightsight. Veel gepruts en loodzwaar, maar wel effectief. Pas in 2012 heb mijn eerste echte nacht-richtkijker gekocht. Het allereerste model van de Pulsar Digisight. Intussen was ik twee jaar verder en mijn website erfschutter.nl werd steeds completer. Het aantal hits op de website steeg gestaag tot zo’n 600 bezoekers per dag en dat blijft tot nu toe constant.
Pulsar Digisight. In 2011 een revolutionaire ontwikkeling
Ook de buren en de boeren in de buurt kregen steeds meer in de gaten dat er een rattenjager in het dorp Schalkwijk was opgestaan. De mond op mond reclame bezorgde mij steeds meer klanten en ik bleef bezig met mijn onderzoek naar de meest effectieve aanpak van ratten. Ik deed daarvan verslag op mijn website, maar kennelijk waren de bezoekers van mijn website meer sportschutters dan jagers. Als ik over rattenjagen schreef kreeg ik onherroepelijk vervelend commentaar en dat werd zo heftig dat ik moest vrezen dat mensen mijn ramen kwamen ingooien.
Ik heb toen erfschutter exclusief gericht op de sportschutter in de achtertuin. Daarmee nam de populariteit verder toe en momenteel heeft erfschutter.nl een 100% naamsbekendheid onder alle luchtdrukschutters. Het heeft tot begin 2019 geduurd voordat ik het aandurfde om mijn verhalen rond het rattenjagen weer openbaar te publiceren. Kennelijk is door de rattenproblematiek de publieke opinie veranderd. Want, ook ratslag.nl wordt nu veel gelezen en ik krijg alleen positieve reacties.
Ik ben nog steeds bezig met het onderzoek naar ratten jagen m.b.v. luchtdruk wapens. Intussen wordt het beroep van rattenjagen toegankelijker en hoef je niet meer een ingenieur te zijn om het te begrijpen. Met name de ontwikkeling van elektronische nachtrichtkijkers met ingebouwde ballistische calculatoren in combinatie met de ontwikkeling van bijna perfecte luchtdrukwapens maken het eenvoudiger. Er zijn zelfs al instanties, die een opleiding hebben voor rattenjagers.
Maar goed…. Ik heb heel veel plezier beleefd aan het bijdragen van kennis rond luchtbuksen en ratten jagen. Ik geloof, dat ik hiermee een maatschappelijke ontwikkeling heb ontketend en daar ben ik trots op. Ik vier nu mijn jubileum van 10 jaar rattenjager en hoop dat ik ook de komende 10 jaar dit prachtige beroep mag uitoefen.
“Jeetje,…. dan wordt ik ook 75 jaar! We zullen zien…..“
Per 1 november 2020 wordt Ratslag.nl een echt bedrijf. De Rattenjager die tot dan toe de rattenbestrijding combineerde met een baan in de ICT voor gemeenten is dan formeel met pensioen. Tijd dus om alleen nog maar leuke dingen te doen, maar ook om het vervroegde pensioen (dat veel minder is) een beetje op te plussen.
Na de gebruikelijke gang naar de KvK en de Belastingdienst is het eenmansbedrijf officieel geregistreerd. Hierdoor kan ik nu beter werken voor bedrijven, die een factuur nodig hebben om de kosten voor ongediertebestrijding te verantwoorden. Ik begin klein en val onder de kleine ondernemers Regeling. Hierdoor hoef ik geen BTW in rekening te brengen en kunnen de kosten laag blijven. Ik wil een redelijk uurloon van zo’n €30,- verdienen als professionele rattenjager. Hierdoor gaan de tarieven wel wat omhoog.
Als rattenjager werk ik meestal s-nachts en een jacht duurt ongeveer drie uur excl. reistijd. Dat is een mooie parttime job voor zo’n 3 tot 4 avonden per week.
Omdat ik nu veel meer tijd kan besteden aan de rattenbestrijding ga ik ook wat meer reclame maken voor mijn diensten. Ik heb mijn website verbeterd en ga door met verhalen schrijven over mijn belevenissen als rattenjager.
Toevoeging: Ik ben gestopt met de pagina op Facebook! Ik word helemaal naar van dat Facebook gedoe. Ik publiceer gewoon op Ratslag.nl en deel dat dan op Facebook.
Met de “R” in de maand neemt voor de rattenjager het werk toe. De dagen worden korter, de oogsten worden van de akkers gehaald en de slootkanten worden gemaaid en uitgehaald. Ratten-populaties in de velden hebben het goed gehad en er zijn weer veel jongen grootgebracht. Zodra er gebrek aan eten ontstaat worden de jongen verdreven en gaan ratten op zoek naar voedsel en nestgelegenheid.
Aanvankelijk heb je niet in de gaten dat er ratten bij je op het erf en in de schuren zijn komen wonen. Het gaat meestal om jongvolwassen dieren, die nog schuw zijn en zich zelden laten zien. Naar mate zij zich meer thuis voelen en zij zich intussen tegoed doen aan al het lekkere eten ga je de dikker wordende ratten wel tegenkomen. Ook omdat ze hier en daar lekker aan het graven zijn om nesten te maken. Als de omstandigheden het toelaten gaan ratten in de winter gewoon door met voortplanten en dat merk je als je op een gegeven moment ook jonge ratjes rond ziet scharrelen.
Brown Rat, VJAnderson, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Rattengif en klemmen. Je moet nu toch wel ingrijpen en voor veel boeren is dit het moment om de lokdozen te vullen met gif en de klemmen weer te spannen. Veel boeren hebben nog wel ergens een oude voorraad (intussen verboden) rattengif. Het is een beproefde methode die steeds minder effectief is geworden. Ratten zijn steeds resistenter geworden tegen het gif. Daarbij komt dat het toezicht en handhaving op het gebruik van gif is toegenomen.
Verbod op rattengif. Het gebruik van gif in de buitenruimte was al verboden en met ingang van 2023 mag er helemaal geen rattengif meer worden gebruikt. Boeren en professionele ongediertebestrijders zijn daar niet blij mee en zijn aangewezen op klemmen en methoden van rattenpreventie. Denk aan het weren van ratten, wegnemen van voedsel, verstoren van nesten en dergelijke.
Ratten in de natuur en klimaat. Boeren en buitenlui ervaren een toenemende druk vanuit de omgeving. Rattenpopulaties (ook muizen) in de natuur, de weilanden en de akkers groeien door het mildere klimaat. Dit is goed nieuws voor roofdieren en roofvogels die in populatie kunnen meegroeien. Ratten gaan naar mate het voedselaanbod in de natuur terugloopt foerageren op het erf en in de stallen. Zelfs de mesthoop heeft ratten nog voldoende te bieden.
Als ratten bij je intrekken. Het is niet erg als ratten uit de omgeving eetbare resten op het erf komen opeten. Dit is nog wel nuttig en als alles opgegeten is dan gaan ze vanzelf wel ergens anders scharrelen. Ondertussen lopen ze veel kans om door roofdieren te worden opgegeten. Als er op het erf een continu aanbod van voedsel is dan gaan ratten bij je wonen en dan loopt het snel uit de hand. Ze leven als het ware in het voedsel en hoeven niet meer te scharrelen. Ze zijn dan onkwetsbaar voor roofdieren en dan kan een ratten-populatie snel groeien.
Dit gebeurt als ratten intrekken in een maiskuil. De mais bederft en dat kost geld. Ook gaan ratten graag in de gierkelder wonen. Ze kunnen dan gemakkelijk door de roosters omhoog komen om van het veevoer te eten. Veel boeren laten dit gebeuren, totdat ze ontdekken dat de kabels en slangen van machines kapot geknaagd zijn. Als ze dan beginnen met bestrijden met rattengif en klemmen, dan werkt dat niet meer. De ratten laten zich niet meer verleiden om van het gif te eten, omdat het veevoer veel lekkerder en gezonder is.
De moraal van het verhaal. Het is helemaal niet erg als ratten uit de natuur op je erf komen foerageren. Zolang de natuur in balans is, loop dat niet snel uit de hand, omdat de ratten ook weer worden bejaagd door roofdieren. Ratten van buiten lopen gemakkelijk in vallen en als ze je schuur binnendringen dan eten ze ook nog wel van rattengif. Het gaat dus om de ratten die op het erf wonen. Deze moeten worden aangepakt, omdat ze zich onbeperkt kunnen voortplanten.
De rattenjager legt de focus op ratten die in en om de stallen wonen. Ratten die in de maiskuil wonen moeten regelmatig drinken en de rattenjager gaat op zoek naar de route die ratten afleggen om te drinken. Ratten die in de stallen wonen worden afgeschoten in de voergangen en voerbakken. Door de inwonende populatie te beheersen worden uit de hand lopende rattenplagen voorkomen.
Ik kom regelmatig hij particulieren, die ratten in de tuin hebben. Vaak hebben ze dan ook kippen, konijnen, paarden, geiten of andere huisdieren waardoor de ratten worden aangetrokken. Het gaat dan meestal om kleine aantallen ratten.
Klanten, die een luchtbuks op zolder hebben liggen, hebben vaak zelf al geprobeerd om de ratten af te schieten. Ze moeten dan toegeven dat het niet is gelukt. Vaak omdat ze een oude knikloopbuks gebruiken die niet zuiver schiet, maar meestal omdat ze niet weten hoe ze raak moeten schieten. Je hebt dan de keuze,….
Het is heel leuk om zelf aan de slag te gaan en er is helemaal niet zo veel voor nodig om goede resultaten te bereiken. Het begint allemaal met een zuiver schietende luchtbuks, die gemakkelijk te bedienen is. Buksen met een knikloop (springveer) vallen direct af. Dat komt omdat deze buksen bewegen doordat de kogel wordt aangedreven door een zuiger en stalen veer. Alleen geoefende schutters kunnen daarmee iets raken.
CO2 of perslucht. Persluchtbuksen worden gebruikt door professionele rattenjagers en zijn kostbaar. Ook omdat je er nog een persluchtfles en bijbehorende accessoires bij moet kopen. Een minder kostbaar alternatief is een CO2 buks. Deze zijn minder krachtig, maar wel zuiver. Een goed voorbeeld van een bruikbare CO2-buks is de Hammerli 850 M2 XT Kit. Dit is een complete set met een richtkijker en demper. De buks heeft voldoende vermogen (16 joule) om ook dikke ratten tot op zo’n 20m verantwoord te kunnen doden. Voor ruim €400,- ben je helemaal klaar.
Hammerli 850 M2 XT Kit
Let op: Ratten afschieten met luchtbuks is verboden. Hetis goed om je te realiseren dat het voor iedereen verboden is om ratten met een luchtbuks te doden. Het is voor particulieren (en ongediertebestrijders) ook verboden om rattengif in de buitenruimte te gebruiken. In de tuin is alleen het gebruik van klemmen toegestaan.
Als je moet kiezen tussen het verboden gebruiken van rattengif en het afschieten, dan pleit ik voor dat laatste. Zelfs het vakkundige gebruik van rattengif door professionals is een afgrijselijke methode die veel dierenleed veroorzaakt. Ik ben voorstander van verantwoord, vakkundig en legaal afschieten en hoop dat de wetgeving het gebruik van gif verder aan banden gaat leggen en meer ruimte biedt aan de meer humane methoden van bestrijding. Intussen moet je zelf de afweging maken of je de Wet gaat overtreden of niet. Mijn inbreng beperkt zich tot het voorkomen van onnodig dierenleed, door je te helpen om wat je ook doet…. verantwoord te doen.
De kunst van raakschieten. Vaak zitten de ratten op een specifieke plek in de tuin. Ze komen tevoorschijn als het gaat schemeren of bij donker. Tijdens de schemering heb je nog geen nacht-richtkijker nodig. Je kunt misschien zorgen voor een beetje licht op de plek waar ze zitten. Dan heb je alle tijd om ze op te wachten vanuit een beschutte plek. Je kunt de ratten ook naar een geschikte plek lokken door er regelmatig wat voer neer te leggen. Bijvoorbeeld onder wat struiken, waar ze zich veilig wanen en waar jij ze goed kunt zien vanuit jouw schuilplaats.
Het is helemaal niet zo gek om vanuit de keuken of een kamer te schieten. Ook omdat je dan onzichtbaar bent voor ratten en de buren. Belangrijk is dat je het geweer kunt laten steunen op een tafel of vensterbank. Zelf ga je op een krukje zitten, zodat je heel nauwkeurig kunt mikken. Geduld is dan een belangrijke eigenschap.
Als je hebt bedacht waar je wilt gaan zitten en hoe je de ratten goed voor de loop krijgt dan kun je het geweer gaan instellen. Je zet dan op de plek waar je de ratten verwacht een stevig stuk multiplex-hout van 50x50cm en 3cm dik. Daarop plak je een stuk A4-papier waarop je met een stift rondjes tekent ter grootte van een 20 cent muntje. Dan ga je jouw richtkijker zo instellen dat je dit doel gaat raken.
Dat is best wel even prutsen en het gaat je een half doosje kogeltjes en één of twee CO2-patronen kosten. Het is leuk om dat te doen en al doende leer je steeds beter schieten. Als je van de vijf schoten vier keer raak schiet dan ben je klaar om verantwoord op de ratten te gaan schieten. Zie ook www.erfschutter.nl voor een gedegen instructie.
Verantwoord doden. Een rat is een mooi dier en verdient het om met respect te worden behandeld. Je mag alleen op ratten schieten als je weet dat je raak gaat schieten. Je moet heel gericht op de schouderhoogte op de borst mikken. De kop is een te klein doel voor amateurs. Schiet nooit in het achterlijf. Het dier lijdt dan enorm, het geschreeuw verjaagd andere ratten en,…… het is niet goed voor je gemoedsrust.
Rattenoverlast moet je voorkomen. Ratten worden aangetrokken door eten, drinken en mogelijkheden om te nestelen. Door deze zaken weg te nemen kan een ratten-populatie zich niet uitbreiden tot een plaag. Als je ze moet gaan afschieten ben je feitelijk al te laat. Begin daarom met het wegnemen van voer en drinken. Verstoor de nesten door ze steeds weer af te sluiten of op te graven. Ondertussen schiet je af wat voor je loop komt en je zult zien dat de ratten verdwijnen.
Hulp nodig? Niet iedereen is handig genoeg om zelfstandig het rattenjagen onder de knie te krijgen. Je kunt mij ook bellen voor advies en instructie. Ik kom graag langs om te helpen bij het instellen van jouw luchtbuks en het oefenen met raak schieten. Eventueel maak ik een begin door een deel van de ratten-populatie voor je af te schieten. Jij kunt dan zelf de rest doen.
Ik word tegenwoordig steeds vaker gebeld door aspirant rattenjagers. Meer dan door mensen met rattenproblematiek. Het is kennelijk een aantrekkelijke gedachte om rattenjager te worden en veel mensen onderzoeken wat daar voor nodig is. Via mijn websites erfschutter.nl en ratslag.nl komen deze mensen bij mij terecht en bellen om meer informatie. Vaak nadat ze al gesproken hebben met instanties over vergunningen en ze het gevoel hebben dat ze van het kastje naar de muur gaan.
Op zoek naar een baan? Mensen lezen dat er steeds meer ratteplagen zijn en als je dan werkeloos bent of drijgt te worden, dan lijkt het beroep van rattenjager best aantrekkelijk. Ik moet toegeven dat mijn werk eigenlijk een hobby is. Ik ben gepensioneerd en voor mijn inkomen niet afhankelijk van het rattenjagen. Dat is maar goed ook, want rattenjagen met een luchtbuks is bij Wet verboden. Ontheffingen worden alleen verleend aan professionele ongediertebestrijders, die ook met gif en klemmen werken en daarvoor gecertificeerd zijn.
Zonder opleiding kom je nergens. Als je een professionele rattenjager wilt worden, dan kan dat eigenlijk alleen als je een opleiding hebt in de methode van Integral Pest Management (IPM) en daarvoor gecertificeerd bent. Je houdt je dan ook bezig met wespen, rupsen, houtworm, mieren, muizen en ratten. De certificering is nodig voor het gebruik van gifstoffen. Eventueel kun je voor het jagen met een luchtbuks van de provincie een ontheffing krijgen.
In de normale praktijk van een professionele ongediertebestrijder is het jagen met een luchtbuks een extra optie om ratten-populaties aan te pakken. Als normale aanpakken als wering, verstoring, voer wegnemen, klemmen en gif niet werkt kan met gerichte afschot een patstelling worden doorbroken. Ook in situaties waarbij sprake is van zeer veel ratten kan met afschot veel sneller resultaat bereikt worden. Professionele ongediertebestrijders beschouwen het rattenjagen als een specialisme en schrikken terug voor de investering in geld en opleiding.
Specialisme. De rattenjager (zoals ik dat nu ben) is een specialist, die wordt ingeschakeld bij rattenproblematiek, waar de normale aanpak niet afdoende is. Ik ben dan ook afhankelijk van opdrachtgevers, die gecertificeerd zijn voor ongediertebestrijding en (liefst) al een ontheffing hebben voor het gebruik van een luchtbuks.
Biologische rattenbestrijding. De paradox is dat je voor rattenbestrijding met klemmen helemaal niet gecertificeerd hoeft te zijn. Biologische ratten-bestrijders, die geen gif willen gebruiken kunnen zonder certificering aan de slag. Het rattenjagen met een luchtbuks is bij uitstek een methode die daar goed bij past. Vooral omdat oude ratten te slim zijn voor klemmen (ook voor gif overigens) en je deze met een luchtbuks alsnog kunt aanpakken. Deze groep van biologische rattenbestrijders is een vergeten groep die feitelijk kansloos is bij aanvragen voor een ontheffing.
Uiteindelijk zullen ongediertebestrijders steeds minder gif kunnen en mogen gebruiken. Daarmee komt een beweging op gang naar biologische rattenbestrijding. Waar wering en het wegnemen van voedselbronnen de basis is en eventuele bestrijding met klemmen, fretjes en luchtbuksen zal plaatsvinden.
Is het een beroep? Tenslotte de vraag die het meest gesteld wordt. Kun je er genoeg mee verdienen om van te leven?
Ik denk dat het in combinatie met het gebruik van klemmen en eventueel fretjes wel een boterham kan zijn. Je kunt dan zowel overdag als ‘s-nachts actief zijn. Als je het alleen moet hebben van jagen in donker dan moet je dat beschouwen als een extra baantje, waarmee je misschien de kosten van de apparatuur en de kilometers kunt terug verdienen.
Voor mij met al mijn kennis en ervaring is het een uit de hand gelopen hobby en kan ik daarmee net de kosten van investeringen en kilometers terugverdienen.
Afval-sorteer-fabriek. Afgelopen week werd ik door een bevriende ongediertebestrijder uitgenodigd bij een afval-sorteer-fabriek in het Noorden van het land. Hij heeft een contract met dit bedrijf voor de bestrijding van ratten, maar moet erkennen dat de ratten-populatie ondanks zijn inspanning is geëxplodeerd. In overleg met de opdrachtgever is besloten om te onderzoeken of het afschieten van ratten een methode kan zijn om de ratten-populatie tot normale proporties terug te brengen.
Plan van aanpak: De ongediertebestrijder heeft geëxperimenteerd met het afschieten van ratten en heeft deze methode met de opdrachtgever besproken. Samen hebben zij besloten om mij te vragen om mee te werken aan een proef met afschot van ratten in de sorteer-fabriek.
Proef op de som: Vroeg in de avond worden we rondgeleid in een grote hal met enorme bergen bedrijfsafval. Achterin staat een kolossale installatie waarmee het afval word gesorteerd en grondstoffen worden teruggewonnen. Terwijl het nog licht is kunnen we de ratten al horen en zien. Er zijn opvallend veel hele grote ratten. Sommige lijken oud te zijn en hebben schurfeterige en kale plekken. Ze zijn in ieder geval veel minder gezond dan de ratten, die ik doorgaans op boerderijen tegenkom.
Na de rondleiding krijgen we een kopje koffie in de bedrijfskantine en kunnen we ons klaarmaken voor de rattenjacht. Bij zonsondergang gaan de lichten uit en kunnen we aan het werk.
Duizend ratten. Als wij in de hal door onze thermische kijkers rondzien zijn we geschokt door de aantallen. En dat werden er in de loop van de avond alleen maar meer. Overal waar je kijkt lopen ratten ook heel dicht bij. Als je even stil blijft staan moet je oppassen dat je er niet op gaat staan als je weer wegloopt. Eenmaal bekomen van de schrik kiezen we ieder een positie om de ratten af te schieten.
Zichtbaar resultaat: De opdrachtgever wil het resultaat kunnen beoordelen en heeft een container voor de gedode ratten klaargezet. Het blijkt dat we veel ratten zien op en in de bergen met afval. Aanvankelijk schieten we alleen op de ratten, die op de vloer lopen en laag in de afvalberg zitten. Het idee is dan dan je deze na afloop opraapt en in de container gooit. Na een uurtje komen we tot de conclusie dat het veel effectiever is om de ratten in de afvalberg te gaan afschieten. Probleem is dan dat je deze niet als resultaat kunt overleggen. Omdat het om een proef gaat besluiten we om beide te doen.
De rattenbestrijder focust op de ratten op de vloer, maar pakt ook ratten in de afvalberg en ik ga voor de ratten in de afvalberg met een voorkeur voor ratten die laag zitten. Na zo’n 3 uurtjes jagen gaat rond middernacht het licht aan en gaan we op zoek naar de kadavers op de vloer en laag in de afvalberg. We komen dan tot zo’n 60 ratten in de container. Een flink aantal, maar we hebben veel meer geschoten.
Samen ruim 200 ratten. De teller voor mij staat op 120 gedode ratten. Dit is een berekening op basis van het aantal magazijnen (een magazijn bevat 10 kogeltjes). Ik heb 15 magazijnen leeg geschoten. Hoewel ik normaal vrijwel 100% raak schiet moet ik toegeven dat (door deze grote aantallen) de nauwkeurigheid wat afneemt. Ik ga uit van 80% en zo kom ik op 120 dode ratten. De rattenbestrijder heeft vooral de ratten op de vloer afgeschoten, maar heeft ook een aantal ratten in de afvalberg geschoten. Hij schat dat hij er 90 heeft afgeschoten.
Organisch afval?: Je zou zeggen dat bij het sorteren van het afval ook de dode ratten ergens in een bak terecht moeten komen. Bij nader inzien bedenken we dat er nog heel veel levende ratten zijn. Deze zullen hun dode kameraden ongetwijfeld opeten. Het enige wat je er dan van terugvindt is de kop, de vacht en de staart. Wij zijn benieuwd of deze door de sorteermachine netjes bij het organisch afval terecht zullen komen. Als dat zo is heb je alsnog een zichtbaar resultaat.
Ratten jagen is effectief! De rattenbestrijder is overtuigd van de effectiviteit van het rattenjagen en hij wil deze methode graag structureel gaan inzetten. Hij moet daarvoor in overleg met de opdrachtgever, omdat de kosten hoger worden. Er moeten afspraken gemaakt worden over nachtelijk toegang, over het werken in duo’s (alleen jagen in zo’n fabriek is te gevaarlijk) en over een manier om resultaten te meten en in rekening te brengen. Ik laat dit gesprek graag over aan mijn collega en hoop dat hij mij vaker gaat inzetten bij zijn klant. Ik ga er dan aan werken dat ook hier ieder kogeltje telt en mijn kill-ratio weer naar 100% gaat. Wordt vervolgd…….
“Het is altijd wat,….”, zegt boer Bert. Hij had zijn nieuwe melkkoeien-stal zo ingericht dat er geen vogels konden binnenkomen. Hij had eerder in de oude stallen veel last van spreeuwen en duiven. “M’n koeien werden gewoon ondergescheten”, vervolgt hij. “Maar ja, nu kom ik om in de ratten”.
Wij waren aan het evalueren, nadat ik in drie avonden verspreid over drie weken ruim 60 ratten had afgeschoten in en om zijn melkput. Ik had me verbaast over zo’n groot aantal in één stal. Op het erf had ik nauwelijks ratten gezien. En ook in de andere stallen had ik maar enkele ratten gezien.
Gesloten stal. Wij waren tot de conclusie gekomen dat de ratten populatie zo uit de hand gelopen is omdat de stal hermetisch afgesloten is voor vogels. Dus ook voor uilen, katten en andere roofdieren. Kennelijk kunnen ratten wel via de mestputten naar binnen. Eenmaal binnen wonen ze in een luilekkerland waar ze niet bang hoeven te zijn om door roofdieren te worden gepakt. Natuurlijk had de boer alles geprobeerd. Er stonden tientallen klemmen, waar af en toe wel eens een jonge rat mee werd gevangen, maar de dikke, oude rotten kreeg hij niet. Ook van rattengif werd niet gegeten.
Kerkuilen jagen muizen en jonge ratten
Prijsschieten. De verwende en dikke ratten waren zo tam dat ik in een avond gemakkelijk 20 kon afschieten. Ik kon gewoon rustig op een krukje gaan zitten in de melkput en in de voergang en de ratten kwamen vanzelf via de roosters uit mestkelder omhoog om lekker te eten. Bijzonder is dat er vrijwel geen jonge ratten waren. Kennelijk was de populatie gegroeid tot er een overbevolking dreigde. Ratten vermeerderen zich niet bij overbevolking, en daardoor zie je na een tijdje alleen nog maar oude ratten.
Maar goed,… Ik heb de populatie nu behoorlijk uitgedund en de rattenplaag in deze stal bezworen. Als er niets verandert dan gaan de ratten zich weer vermenigvuldigen. Mijn advies is om klemmen te blíjven plaatsen en misschien toch ook een paar katten in de stal toe te laten met een kattenluikje. Jonge ratten lopen gemakkelijk in een klem en worden ook door de katten wel gepakt. Daarmee hou je de aanwas beperkt. Als ik dan eens per drie maanden langskom om de grote ratten af te schieten dan wordt een volgende rattenplaag voorkomen.
Hoewel het voor mij een flink eind rijden is, ben ik toch gaan ratten jagen in de buurt van Meppel. Een boerin had mijn website gevonden en via Whatsapp contact gezocht. Zij hadden in een grote stal in de melkput (waar de koeien worden gemolken) heel veel ratten. Er lagen tientallen rattenvallen en af en toe zat er wel eens een jong ratje in, maar de grote dikke ratten lieten zich niet vangen. Het was in de afgelopen winter steeds erger geworden.
Zie je één,… Reken op tien. Op de avond van de dodenherdenking (waarvoor ik ook even gestopt ben) reed ik richting Meppel en kwam daar ruim voor zonsondergang aan. Ik kwam in een redelijk moderne stal waarin de melkerij centraal staat. De boer, die mij rondleidt, vermoedt dat de ratten wonen in de mestkelder onder de stallen. Ze komen vooral in de melkput en de stro-stal naar boven. Hij ziet er soms wel 20 tegelijk. Tijdens de rondleiding zien we al verschillende ratten rondlopen.
Rattenjager? Hij had wel eens gehoord over boeren die ratten met luchtbuksen te lijf gingen en hij wist dat dit wel leuk, maar niet erg effectief was. Hij wist niet dat er ook professionele rattenjagers waren. Zijn vrouw had hem overgehaald om het eens te proberen, maar hij was sceptisch. Hij deed op mijn verzoek de lichten uit en liet mij alleen.
Toen hij met zijn zoon voor het slapen gaan nog even langsliep was ik net bezig om de eerste twintig dode ratten bij elkaar te zoeken. Hij was blij dat ik vooral grote oude ratten te pakken had genomen. Hij wist dat deze oude rotten nooit in een klem lopen en zeker geen rattengif eten. De hele populatie rond de melkput bestond uit oude en volwassen ratten. Dit betekent dat er al een tijd sprake is van overbevolking. Ratten planten zich niet meer voort als er te veel zijn.
31 schoten, 30 raak en 25 teruggevonden. Het gebeurt zelden dat ik meer dat één magazijn van 10 kogels leeg schiet. Toen ik ging inpakken rond 2:00 uur was ik aan mijn 4e magazijn begonnen. Ik streef naar 100% raak, maar bij deze aantallen vergeef ik me één misser. De praktijk is dat je niet alle dode ratten kunt terugvinden. Je kunt niet altijd voorkomen dat ze nog net in een hol duiken of al stuiptrekkend door een rooster in de mestkelder vallen. Hoe dan ook,…. Ik reken alleen de ratten af die ik kan laten zien. De teller staat na deze eerste avond dus op 25 en volgende week komen er vast nog wel een paar bij.
Nou, dat klopt….. volgende sessie een week later…. 23 ratten!
Overal waar veel mensen bij elkaar wonen zijn ratten. Ratten horen er gewoon bij en zijn onderdeel van onze beschaving. Er is echter wel een verband tussen rattenoverlast en de manier waarop wij omgaan met voedsel en afval. Als wij ratten voorzien van onbeperkt eten gaan zij zich ook onbeperkt voortplanten. Een rattenplaag is het gevolg van ons eigen gedrag. Het voeren van vogels, eenden, duiven, kippen en huiskatten staat gelijk aan het voeren van muizen en ratten. En, niet te vergeten, meeuwen! Dat geldt ook voor etensresten op de composthoop en het buiten zetten van vuilniszakken met etensresten.
DDT en andere giffen. Mensen zijn niet gewend aan ratten omdat rattenbestrijders sinds de tweede wereldoorlog zeer succesvol waren in de bestrijding met rattengif. Nu overheden het gebruik van gif bij ongedierte bestrijding aan banden leggen zijn de ratten terug van weggeweest en vervullen zij hun nuttige rol als opruimer in het stedelijke ecosysteem. Zo zijn ratten nuttig in onze riolen, omdat ze aankoekende vetten en andere etensresten die riolen kunnen verstoppen opeten.
Rattenplagen. Echter op markten, in parken, plantsoenen en binnentuinen zijn ratten minder welkom. Juist in de grote steden zijn dat de plekken waar rattenpopulaties exploderen door het slordig omgaan met etensresten en afval. De bewoners schreeuwen “moord en brand” en overheden kunnen weinig uitrichten. Rattenbestrijders mogen geen gif gebruiken en voelen zich vleugellam, omdat werken met klemmen niet effectief is en veel inspanning vergt. De kosten van bestrijding lopen op en bewoners, woningcorporaties en overheden wijzen naar elkaar voor een oplossing.
Gedrag veranderen. Alle ogen zijn daarom gericht op het veranderen van het gedrag van de stedelingen. De tijden van snelle oplossingen met rattengif zijn voorbij en we zijn nu zelf aan zet om in de steden de voedselbronnen van ratten, meeuwen, duiven, kauwen en muizen zodanig in te perken dat er aanvaardbare populaties ontstaan. Daarom wordt er veel gedaan aan voorlichting. Er worden oplossingen gezocht voor mensen die etensresten graag aan dieren geven. Kippenhouders en vogelliefhebbers met volières en mensen met andere huisdieren worden verleid om maatregelen te nemen om voerresten voor zonsondergang weg te nemen. Bewoners worden gestimuleerd om afval in gesloten containers te storten en de straat en tuinen schoon te houden.
Maar ook ratten bestrijden. Als je alle voedselbronnen wegneemt bij een bestaande (grote) ratten populatie dan neemt de overlast toe, omdat ratten door de honger ook overdag gaan rondscharrelen op zoek naar eten. Je ziet nu opeens ratten op plekken waar je ze voorheen niet zag en ze zijn ook een stuk brutaler. Hongerige ratten lopen sneller in rattenvallen en eten beter van rattengif. Ook de rattenjager heeft meer impact. Rond scharrelende ratten kunnen gemakkelijk wordt afgeschoten. Dat lukt niet als ze met een volle buik in hun hol zitten.
Hoewel een rattenjager zich met zijn luchtgeweer niet kan vertonen in openbare gebieden, kan hij in de particuliere achtertuinen wel degelijk resultaat bereiken. In grote binnensteden zijn er vaak complexen met appartementen van twee of meer woonlagen met daarin binnentuinen en soms ook besloten collectieve binnenparken. Steeds vaker krijg ik verzoeken van buurtbewoners om juist daar ratten af te schieten. Als bewoners samenwerken en elkaar aanspreken op het wegnemen van voedselbronnen, het opruimen van tuinen en het in gesloten containers bewaren van afval, dan kan de rattenjager de hongerige rattenpopulatie snel terugdringen. Zeker als er in overleg een voerplaats gecreëerd wordt, waar de rattenjager de ratten gemakkelijk en veilig kan afschieten.
De rattenjager zou ook kunnen helpen bij overlast in grachten, plantsoenen en parken. Dit kan echter alleen als de gemeente betrokken is en de terreinen ‘s-nachts voor publiek kunnen worden afgesloten. Vooralsnog zijn overheden huiverig voor het inzetten van rattenjagers. Maar toch,… Als de nood hoog genoeg is worden regels buigzaam.
