Wild-Beheer-Eenheid Ade

Afgelopen maandag was ik te gast bij de vereniging WBE Ade om in hun Algemene Ledenvergadering (ALV) iets te vertellen over de Ratslagmethode. Ik was ruim op tijd aanwezig en kon voorafgaand aan de vergadering de beamer en laptop voor mijn presentatie vast klaarzetten.

Opening sheet van presentatie met kaart van het grondgebied van WBE Ade

De Wildbeheereenheid Ade is één van de 15 WBE’s in de provincie Zuid-Holland. Omdat WBE’s zich ook bezighouden met afschot van ratten waren zij benieuwd naar de aanpak van professionele plaagdierbeheersers. Ik werd daarom uitgenodigd voor een spreekbeurt door een van de jagers, betrokken bij afschot van ratten in het WBE-gebied.

In hun jaarverslag van 2022 zag ik dat in het WBR-gebied van Ade 133 bruine ratten zijn afgeschoten door jagers. Ik heb daarom in mijn presentatie de nadruk gelegd op het verschil tussen de aanpak van jagers en die van plaagdierbeheersers.

ALV

Het was interessant om een vergadering van jagers mee te maken. De WBE Ade is een actieve vereniging en de opkomst op de ALV was meer dan de helft van de leden. Er zijn maar weinig verenigingen die dat tegenwoordig nog voor elkaar krijgen.

Opvallend was de gemiddelde leeftijd van de bestuurders en de leden. Je zou haast denken dat het jagen een uitstervend beroep is. Bij navraag blijkt dat er wel degelijk jongeren toetreden en dat ook jaarlijks nog veel jagers worden opgeleid.

Na de ALV was ik aan de beurt voor een presentatie. De nadruk in mijn presentatie lag op het onderscheid tussen jagers en professionele rattenschutters. Het adagium is dat een jager geen ongediertebestrijder is en een professionele rattenschutter geen jager. Verder heb ik uitleg gegeven over hoe de ratslagmethode is ontstaan en binnen de beroepsgroep van plaagdierbeheer wordt toegepast.

Jagers in het veld

Jagers doen hun werk op akkerland, weilanden en in bossen. De nadruk ligt op faunabeheer (wilde dieren). Ook ratten zijn wilde dieren en als er schade of overlast ontstaat worden jagers ingezet om de ratten te bestrijden. Soms worden op verzoek van een boer ook uit de hand gelopen populaties rondom boerderijen aangepakt.

Jagers werken traditioneel met vuurwapens, maar voor het bestrijden van ratten mogen tegenwoordig ook luchtdrukwapens worden gebruikt. Zij kunnen daarvoor via de FBE een ontheffing krijgen. Daarin is ook geregeld dat er met nachtzichtapparatuur, geluidsdempers en na zonsondergang kan worden gewerkt. Jagers gebruiken over het algemeen zware persluchtwapens waarbij ratten over een relatief grote afstand met veel energie worden gedood. Er wordt (midden) op het lijf gemikt en een treffer is dodelijk omdat het kleine dier min of meer explodeert. Dat de loden kogel daarna met veel energie doorvliegt is niet problematisch omdat deze wel ergens in de grond terecht komt.

Rattenbeheersing in gebouwen en in de stad

Reguliere ongediertebestrijders worden tegenwoordig plaagdierbeheersers genoemd om te benadrukken dat het gaat om het voorkomen van plagen. Zeker bij rattenpopulaties is het zaak om overlast voor te zijn. Als je moet bestrijden, ben je eigenlijk te laat. Bestrijden is het laatste redmiddel om grip op een populatie te houden. Plaagdierbeheer werkt methodisch volgens het wettelijk voorgeschreven “Integrated Pest Management” (IPM). Zij moeten IPM-gecertificeerd zijn om gifstoffen te kunnen gebruiken.

Plaagdierbeheer gaat niet alleen over ratten en muizen. Het gaat ook over wespen, vliegen, rupsen, kakkerlakken, bed wantsen, vlooien, etc… En, het gaat om overlast bij bedrijven en particulieren in stedelijk gebied. Nu het gebruik van rattengif aan banden is gelegd, ontwikkelen ongediertebestrijders andere methoden om ontspoorde rattenpopulaties te bestrijden. Een daarvan is afschot volgens de ratslagmethode.

Ratslagmethode

Uitgangspunt bij de ratslagmethode is dat deze kan worden gebruikt in kleine en kwetsbare ruimten. Denk aan restaurants, woningen, stallen, magazijnen, fabrieken, etc…. In zo’n omgeving moet de dodelijkheid van de treffer worden gecombineerd met het voorkomen van schade aan inventaris, installaties en meubilair. Dit wordt bereikt door:

  • minimale mondingsenergie (max 30 joule)
  • een lichtgewicht en loodvrij kogeltje (minder dan 1 gram)
  • extreem hoge snelheid (1100 km/u) van het projectiel
  • grote precisie bij het treffen van vitale organen (hart en longen)
  • het schieten op relatief korte afstanden (6 – 25 meter)
  • het voorkomen van doorschot (het kogeltje blijft in de rat)

Een professionele rattenschutter mikt op de borst van het kleine dier. De Killzone is dan ongeveer 1,5 cm. Dit betekent dat de schutter met 100% zekerheid binnen deze 1,5 cm moet treffen. Door de hoge snelheid ontstaat een schokgolf in de borst van de rat die aderen en zenuwen verwoest. Omdat het kogeltjes licht is blijft deze in het weefsel steken. Als er alsnog sprake is van doorschot, dan is de rest energie nihil. De kans op schade van een doorvliegend kogeltje is verwaarloosbaar. Zelfs als er volledig wordt misgeschoten is de kans op schade klein, omdat er sowieso met weinig energie wordt geschoten. Het lichte kogeltjes verliest in het traject snel z’n energie.

Ontheffingen in Zuid-Holland

Vooralsnog worden ontheffingen uitsluitend verleend aan jachtaktehouders. Daarmee wordt voorbijgegaan aan de wettelijke noodzaak om rattenoverlast te voorkomen in plaats van meteen te bestrijden. Er worden in Zuid-Holland geen ontheffingen verleend aan professionele rattenschutters.

Dat betekent dat plaagdierbeheersers de ratslagmethode op dit moment niet legaal bij bedrijven en particulieren in steden kunnen inzetten. Dit, terwijl de overlast van ratten toeneemt, omdat particulieren geen rattengif meer mogen gebruiken en plaagbeheersers nog maar beperkt gif kunnen inzetten. Daarmee is de weg vrij voor ongekwalificeerde “cowboys” om te voorzien in de groeiende behoefte aan afschot van ratten. Zowel de jagers als de professionele rattenbestrijders moeten met lede ogen aanzien dat “potentiële brokkenmakers” in deze markt duiken en zwart hun diensten aanbieden.

Het betekent ook dat het illegale gebruik van rattengif (vaak ingekocht in het buitenland) in Zuid-Holland juist wordt gestimuleerd. Het ondeskundig gebruik van gifstoffen is schadelijk en minstens zo kwalijk als het ongekwalificeerd afschieten van ratten.

Ratten afschieten in kippenstallen

Afgelopen week ben ik door de bekende Limburgse rattenschutter Peter Peeters uitgenodigd om mee te kijken bij zijn aanpak van ratten in Brabantse kippenstallen. Het ging om een pluimveebedrijf met leghennen, waar gewone eieren en scharreleieren worden geproduceerd.

De stal met koloniehuisvesting (voor goedkopere eieren) is minder ruim dan de stal waar kippen op de grond kunnen rondscharrelen. In beide stallen had de pluimveehouder te kampen met een forse populatie zwarte ratten. Op zich is dat niet bijzonder. Vrijwel alle pluimveehouders hebben min of meer overlast van ratten. Het mag echter niet uit de hand lopen, want als de rattenpopulaties te groot worden neemt de kans op besmetting met ziektes toe.

Wat dat betreft is de pluimveesector een getraumatiseerde bedrijfstak die behoorlijk heeft geleden en nog steeds lijdt onder de vogelgriep. Er zijn talloze bedrijven geïnfecteerd en daarbij moesten honderdduizenden kippen worden geruimd. Het niveau van preventieve maatregelen om besmetting te voorkomen is daarom zeer hoog. Ook ratten kunnen besmettingen veroorzaken en daarom is er veel inzet op het beheersen van rattenpopulaties.

“Helemaal omkleden! Alleen je onderbroek mag je aanhouden”

Voordat wij de stal kunnen betreden moeten we ons omkleden. Alle kleding (m.u.v. onderbroek) moest uit en we kregen een schone set kleren (joggingbroek, T-shirt, sokken en petje). Daarmee gingen we de eerste sluis in en daar konden we instappen in een paar klompen. In de tweede sluis kreeg je een overall. Vervolgens stap je dan over in een paar laarzen die in een derde sluis staan. De klompen blijven achter in de tweede sluis. En dan sta je in een stal met 20.000 scharrelkippen die allemaal zitten te slapen. Het is daar warm, stoffig en pikdonker. De kippen fungeren als kacheltjes.

“De kippen zitten hoog en de rattenschutter heeft een vrij schootsveld”

De kippen zitten allemaal hoog en het ziet er ruim uit. De roosters waarop kippen eten, drinken en hun eieren leggen zijn vrijwel leeg. Deze boer werkt eraan om de kippen ‘s-nachts op de stokken te krijgen. Hij doet dat met de verlichting, waarbij hij van onderaf de lichten uitschakelt. Deze aanpak zorgt ervoor dat eventuele dode kippen snel worden gevonden en kunnen worden opgeruimd. Het is ook heel handig voor de rattenschutter. Immers de ratten gaan voor het voer dat op de legroosters wordt aangeboden. Hij hoeft dan geen rekening te houden met kippen die mogelijk in het schootveld kunnen zitten. Deze aanpak is overigens een uitzondering. De meeste kippenboeren gaan niet zo zorgvuldig met hun kippen om en laten ze ook op de roosters zitten. Je hebt dan als rattenschutter een minder gunstige uitgangspositie.

Onder de legroosters lopen mestbanden, waar de kippenpoep op terecht komt. Deze banden voeren de mest af naar een put. Ratten zitten ook veel op deze mestbanden en in de mestput.

“Kwetsbare installaties waar je zeer gericht moet schieten”

Omdat ik voor het eerst in deze omgeving ratten moet afschieten, krijg ik uitleg van de kippenboer. Hij wijst mij op de watersystemen waar kippen (en ook ratten) van kunnen drinken. Dit zijn een soort ventielen, die water afgeven als kippen deze aanraken. De hele installatie zit vol met dit soort nippels met talloze toevoerleidingen. Het voer wordt gedistribueerd in een soort goot met daarin een transportsysteem. Allemaal kwetsbare installaties, waarmee je bij het schieten rekening moet houden.

Zwarte ratten

Peter Peeters komt in zijn werkgebied in dergelijke stallen meestal zwarte ratten tegen. Deze zijn lastig te bestrijden, omdat ze klein en bewegelijk zijn. Ze klimmen overal bij op en ze zitten vaak op hoge plekken tussen de kippen. Als ze willen foerageren komen ze naar beneden op het legrooster en dan komen ze in beeld. Soms zie je ze drinken van de waterventielen en dat is een mooi moment om ze af te schieten. Maar als ze in de voergoot springen dan zijn ze moeilijk voor de loop te krijgen en moet je wachten tot ze daar weer uitkomen.

“Je moet razendsnel mikken en toch heel voorzichtig schieten”

De ratten kunnen overal opduiken en zijn ook snel weer weg. Als rattenschutter moet je snel zijn. Als je een rat hebt gespot moet je deze meteen op de korrel te nemen en afschieten, anders is hij alweer weg. Het is heel dynamisch en je moet opletten dat je de rat goed raakt en geen schade veroorzaakt. Ik moet toegeven dat ik tijd nodig had om me in te stellen op deze dynamiek. Na wat zoeken naar een goede positie en het instellen van de schietstok kon ik aan de slag. Daarbij werd ik geholpen door de kippenboer die met een warmtebeeldkijker aan het spotten was. Hij zag de ratten aankomen en wees mij op de plek waar ze waarschijnlijk in beeld zouden komen. Ik zat dan klaar om te schieten.

Oefening en opleiding in een nieuwe markt

Volgens Peter Peeters die veel ervaring heeft met pluimveebedrijven is dit een onontgonnen markt voor rattenschutter. Ook de kippenboer is ervan overtuigd dat de meeste collega-bedrijven dergelijke rattenproblemen hebben, waar de reguliere ongediertebestrijding geen antwoord op heeft. Hij was meer dan tevreden over de resultaten van Peter. Hij is ervan overtuigd dat je met afschot de rattenpopulaties beter kunt beheersen.

Omdat ik in mijn klantenkring geen pluimveehouders heb, ben ik bij Peter Peeters op excursie gegaan om de kneepjes van zijn aanpak te leren. We hebben er uitgebreid over gesproken en hij heeft mij een oefening laten doen in een stal met scharrelkippen. Volgens hem is dat gemakkelijker door de ruimte die je daar hebt. De volgende stap is dat je aan de slag gaat in een stal met koloniehuisvesting. Dat is veel nauwer en ben je echt tussen de kippen aan het schieten. Het is dan nog belangrijker dat je ook echt raakschiet en het kogeltje in de rat blijft hangen. Volgens Peter is dit nog een stuk lastiger, maar nog altijd veel effectiever dan elke andere methode.

Met deze ervaring kan ik nu pluimveehouders in mijn werkgebied benaderen en mijn diensten aanbieden.

Bakkerij in Amsterdam-Noord

Vorige week werd ik gebeld door een Amsterdamse ongediertebestrijder. Hij was bezig met het bestrijden van ratten in een bakkerij met behulp van aanbrengen van weringen en het afvangen met rattenklemmen. Ondanks zijn inspanningen nam de rattenoverlast toe, omdat door verbouwwerkzaamheden ratten uit andere delen van het pand werden verdreven. Het personeel en soms ook klanten werden voortdurend geconfronteerd met rondscharrelende ratten.

De ongediertebestrijder had zijn hoop op mij gevestigd. Hij wilde dat ik hem kwam helpen om de rattenpopulatie flink terug te brengen. Ook wilde hij zelf kennismaken met onze methode en onderzoeken of de aanpak werkt in de situatie van deze bakkerij.

We hebben afgelopen maandag rond sluitingstijd afgesproken met de eigenaar van de bakkerij. Na een inventarisatie zijn we vanaf 20:00 uur aan de slag gegaan en ik heb in 2 uurtjes tijd 9 ratten afgeschoten. De ongediertebestrijder was onder de indruk van dit resultaat. Hij gaat in overleg met de klant bekijken of we vaker op deze manier moeten ingrijpen.

Interview NPO Radio 1

Vanmiddag was ik te gast in de studio’s van NPO Radio 1 voor het programma Villa VdB. Ik werd daar geïnterviewd door Jurgen van den Berg.

Het was een kort en krachtig interview!

Team Dag Politie Twente

Ik heb samen met wat collega’s presentaties en een workshop verzorgd op een team uitje van Team Korpscheftaken in Enschede. Het was een leuke en inspirerende dag waar we allemaal veel van hebben geleerd.

Elke politie-eenheid heeft een team korpscheftaken. Dat team verleent vergunningen die te maken hebben met vuurwapenbezit zoals schietsport of jacht, het mogen werken met explosieven of het mogen werken als particuliere beveiliger of rechercheur. Het team oefent ook toezicht uit op alle vergunninghouders. Buiten de genoemde vergunningen oefent team korpscheftaken ook toezicht uit op alle buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) zoals parkeercontroleurs, gemeentelijke handhavers en controleurs openbaar vervoer.

Het gaat dus om een belangrijke afdeling van de politie, die ook zorgt voor de draagverloven van rattenjagers. Een draagverlof is in principe niet nodig als je werkt op particulier (niet voor publiek toegankelijk) terrein. Toch zien we dat steeds meer professionele rattenjagers zo’n draagverlof aanvragen omdat provincies erom vragen bij het verlenen van een ontheffing.

De dag stond in het teken van het informeren van de team-medewerkers over het beroep van de professionele Rattenjager. Onze collega Erik Lammers heeft een leuke presentatie gegeven over ratten. De nadruk van zijn verhaal lag op de rat en zijn imago. Hij heeft ratten vanuit verschillende positieve perspectieven belicht en dat leidde tot verrassende uitspraken en reacties.

Jos Kruis en Henk Fennema hebben vervolgens uit de doeken gedaan hoe de Ratslagmethode werkt en op welke manier wij aspirant rattenjagers opleiden. Daarbij is ook uitgebreid gesproken over de manier waarop onze werkwijze is/wordt gelegaliseerd. Zij zijn het met ons eens dat een draagverlof voor rattenjagers niet nodig is zolang zij op particulier terrein werken.

Er is ook gesproken over de manier waarop Provincies de Wet Natuurbescherming interpreteren om rattenjagers ontheffingen te kunnen verlenen. Het uitgangspunt van de provincies om een luchtdrukwapen gelijk te stellen aan een vuurwapen is strijdig met de Wet Wapens en Munitie. Hierdoor worden ongediertebestrijders (tegen wil en dank) in het wettelijke stramien van de jager gedrukt. Daarbij komt dat iedere provincie het net weer even anders doet. Rattenjagers worden geconfronteerd met onwerkbare procedures die een legale uitvoering van hun werk belemmeren.

Na deze presentatie hebben we op een schietbaan op het terrein van de Brandweer gedemonstreerd hoe de schietvaardigheidstoets wordt afgenomen. Daarbij hebben vier vrijwilligers na een stoomcursus van mijn collega Henk Fennema aangetoond dat ook zij een Euro-muntstuk met grote zekerheid kunnen raken. Alle aanwezigen waren verbaasd over het resultaat van hun collega’s.

We hebben de beste schutter van het team beloond met een exemplaar van het “Handboek voor de Rattenjager.” Tot onze verrassing rouleerden al een paar exemplaren van ons Handboek die zij hadden besteld in de Online Boekhandel.

Hulpbehoevende rat boven Sneek

Gisterenavond ben ik op bezoek geweest bij een mevrouw in een prachtig dorpje ten noorden van Sneek in Friesland. Zij had mij gebeld omdat ratten de vijverfolie in haar net aangelegde vijver hadden kapot geknaagd. Hierdoor was de vijver half leeggelopen en werd het gat ook zichtbaar. Dat was niet leuk.

Bij de verkenning (met een kopje koffie) werd duidelijk dat er eigenlijk maar één rat gezien werd. Dat was een stokoude schurftere rat met maar één oog die dagelijks op zijn dooie gemak van het kippenvoer aan het peuzelen was. Het dier was bijna tam. Zij had er zelfs foto’s van gemaakt en zij was aan het dier gehecht.

Om uit te sluiten dat er toch niet meer ratten rondscharrelen heb ik op strategische plekjes wat kippenvoer gestrooid. In de loop van de avond ben ik steeds even met de warmtebeeldcamera gaan kijken of er ratten of muizen op af kwamen. Uiteindelijk rond middernacht had ik nog geen rat gezien. Ook de oude rot niet. Kennelijk komt “de ouwe” ‘s-avonds zijn hol niet meer uit.

Bij mij werd intussen het beeld wel duidelijk. Kennelijk heeft mevrouw een rat of muis ingesloten bij het aanbrengen van de vijverfolie. Zo’n dier pikt dat niet en begint dan onmiddellijk de uitgang weer open te maken. Vijverfolie is kennelijk niet opgewassen tegen knaagdieren. Het betreffende knaagdier is daarmee waarschijnlijk wel flink nat geworden, omdat de vijver in zijn hol is leeggelopen. Toen de vijver leeg was heeft de het dier zijn karwei afgemaakt en een prachtig mooi rond gat gemaakt.

Maar ja,…. Hoe moet het nu verder nu blijkt dat er geen andere ratten worden gezien dan onze schurftige oude rot. Na wat overleg hebben we afgesproken dat we de oude rat met rust laten. Mevrouw zal hem regelmatig verwennen met wat voer en hem een onbezorgde oude dag gunnen. Zij denkt na over een mooie naam voor haar tuingenoot.

Misschien leven zij nog lang en gelukkig….

Ratten in Amsterdamse horeca

Vorige zomer ben ik al aan het werk geweest ben bij een luxueus hotel en een pizzeria in de binnenstad en een uitspanning met terrassen in het Vondelpark. Zie ook het bericht: “Ratten in het Vondelpark“. Kennelijk hebben de ondernemers contacten met elkaar, want kort voor Pasen werd ik gebeld door een restaurant in de Pijp met ratten in het restaurant, de keuken en achter de bar.

De uitbater stuurde mij opnamen met een Ring camera. Hij had al van alles geprobeerd en na aanvankelijk wat succes met rattenvallen kon hij zien dat meerdere ratten in zijn restaurant actief waren en dat ze gewoon om de rattenvallen heen lopen. Ratten worden na verloop van tijd brutaal en zichtbaar voor klanten. Als klanten gaan klagen, dan heb je wel een probleem.

Jonge rat in restaurant

Ik ben daar nu twee nachten geweest en kom dan na sluitingstijd als het personeel bezig is om de boel op te ruimen. Het waren er niet veel, maar de ratten waren wel zo brutaal dat ze gewoon voor klanten en personeel zichtbaar rondscharrelen. Nadat de laatste klanten het pand hadden verlaten kon ik ze gemakkelijk afschieten. Toen het personeel klaar was met opruimen was ik ook klaar en konden we allemaal naar huis.

Speciaal gereedschap

Ik heb voor het aanpakken van ratten in restaurants en woningen een klein persluchtwapen zodanig ingeregeld dat ik kan schieten op zeer korte afstanden, zonder inventaris, meubels, vloeren en muren te beschadigen.

Voorjaarsactie: Rattenjager van Friesland

Om wat meer werk rondom mijn woonplaats (Ternaard) te krijgen heb ik in de buurt onderstaande folder bij mensen in de brievenbus gedaan. In de folder bied ik in dit voorjaar gratis ratten-observaties aan. Tijdens zo’n observatie kijk ik naar wat er op het erf en in de stallen/schuren rondscharrelt. Ik zie ik alles wat leeft (ratten, muizen, egels, marters en de kat van de buren). De bedoeling is om een eventuele rattenpopulatie beeld te krijgen. 

Nu kan ik niet in heel Noordoost-Friesland folders uitdelen. Toch wil ik benadrukken dat mijn aanbod geldt voor iedereen in de regio rondom Dokkum, zolang de voorraad strekt. Ik kan zo’n vijf observaties per week doen. Sowieso beperk ik het aantal observaties tot 40 om te voorkomen dat ik straks klanten moet teleurstellen.

Als u denkt dat iemand anders hiermee wordt geholpen mag u de folder gerust doorsturen. Kwestie van downloaden en delen.

Per 1 december uit KOR

Onze belastingdienst

Met gemengde gevoelens val ik per 1 december uit de Kleine Ondernemers Regeling van de Belastingdienst. Deze regeling voor bedrijfjes met een omzet tot maximaal € 20.000,- bespaart mij een hoop belastingrekenwerk en maakt mijn inzet voor particulieren goedkoper, omdat ik geen BTW in rekening breng. Voor bedrijven maakt het niet veel uit, want die kunnen BTW verrekenen.

Tarieven dus nu met 21% BTW

Tja, jammer voor mijn particuliere klanten. “Mooier kunnen we het niet maken”, zeggen ze dan. Ik moet natuurlijk niet zielig doen, want een groeiende omzet heeft ook voordelen. Ik krijgt steeds meer klanten en heb daarmee een beter inkomen.

De eerlijkheid gebied me om te melden dat veel omzet komt uit het trainen van collega rattenjagers en uit de revenuen van mijn boek over rattenjagen. Ga maar eens kijken. Misschien een lekker boek voor de feestdagen.

Klanten Komen en Gaan

Het is niet zo dat ik teveel klanten heb. Omdat ik rattenproblemen (meestal) direct oplos is het een komen en gaan van klanten. Blijf dus gerust bellen met uw rattenproblemen.

Tarieven voor volgend jaar

Ik heb bij de introductie van het rattenjagen in Nederland mijn uurtarief laag gehouden. We zijn nu een paar jaar verder en ik ga met ingang van 1 april 2023 mijn uurtarief verhogen van € 30,- naar € 35,-. En dat is geen grapje!