Ratslag

Berichten van de Rattenjager

Als iemand mij belt is er werk aan de winkel. Ik moet de populatie snel terugbrengen en probeer in korte tijd (meestal drie avonden) het merendeel van de ratten weg te schieten. Om dat effectief te doen is het belangrijk om per avond zo veel mogelijk af te schieten.

Slimme ratten. Ratten zijn echter slim en hebben snel in de gaten dat ze bejaagd worden. Ze kunnen in donker behoorlijk zien, hebben een scherp gehoor en hebben een uitstekende neus. Het is belangrijk om op een behoorlijke afstand te blíjven, heel stil te zijn en vooral onder de wind te blíjven.

Het belangrijkste is dat een getroffen rat andere ratten niet waarschuwt. Als een rat de kans krijgt om te schreeuwen dan zie je de eerste 20 minuten geen ratten meer. Als je dat dan nog een keer overkomt dan blijven ratten in hun holen en kun je wel inpakken.

Geluid van het schot. Een andere factor is het geluid van een schot. De luchtbuks kan stil zijn, maar de kogel maakt ook geluid. Een kogel maakt in de vlucht een sissend geluid, een plof bij inslag en nog wat geratel als de kogel door de rat heen schiet. Als de kogel de snelheid van het geluid heeft dan valt het geluid van de buks, het sissen van de kogel en de inslag samen. Omringende ratten horen dan alleen een plof in de getroffen rat. Vaak gaan ze kijken wat er met hun vriendje is gebeurd.

Mijn ervaring is dat je het beste resultaat hebt met een klein kaliber (4,5 mm) stopkogel met een snelheid boven de 250 m/s. De afgegeven energie blijft dan beperkt, waardoor de kogel niet uittreedt en geen schade veroorzaakt. Er blijft geen lood achter. Een stopkogel heeft een holle punt, waardoor deze bij inslag vervormd en alle energie in het weefsel afgeeft.

Ik heb veel geleerd van de website erfschutter.nl. Dit is voor luchtschutters een onmisbare vraagbaak voor het vakbekwaam omgaan met luchtbuksen. Daar kun je de kennis vinden om het perfecte geweer voor rattenbestrijding te maken. Wat rest is de kunst van het altijd (100%) raak schieten.

Raak schieten. Nadeel van een klein kaliber is dat je heel nauwkeurig op de kop of hoog in de borst moet schieten om het dier direct te doden en te voorkomen dat het nog kan schreeuwen. Dit is de kunst van het ratten jagen en ik meet me graag met mijn Engelse collega’s, die door wetgeving worden beperkt in kaliber en mondingsenergie (16 joule) en dus wel heel zuiver moeten schieten.

Berichten van de Rattenjager

Ik word regelmatig gebeld door collega ongedierte-bestrijders die willen weten of het afschieten van ratten met een luchtbuks legaal is. Het kortst mogelijke antwoord daarop is: Nee, ratten afschieten met een luchtbuks is NIET toegestaan.

In principe mogen ratten alleen worden gedood met toegestane middelen. Dat zijn klemmen en gif. Het gebruik van gif in de buitenruimte is uitsluitend toegestaan aan gecertificeerde ongediertebestrijders die in een IPM (integraal pestmanagement plan) hebben aangetoond dat alle andere maatregelen niet hebben gewerkt. Particulieren mogen geen gif gebruiken en zijn aangewezen op klemmen.

Een jager mag overdag ratten afschieten, maar alleen met een vuurwapen, zonder demper en zonder nachtzicht apparatuur. Iedereen begrijpt dat dit niet werkt. Immers ratten zijn nachtdieren en met vuurwapens op ratten schieten heeft op zijn minst wel wat problemen op een erf met boerderij dieren. Jagers laten zich niet snel verleiden om met luchtbuksen ratten af te schieten. Hoewel zij vakbekwaam genoeg zouden zijn worden ze weerhouden door het risico hun jachtvergunning te verliezen.

Ratten jagen in opmars. Er zijn een paar belangrijke ontwikkelingen, waardoor het rattenjagen in opmars is. Denk aan de toenemende problemen met ratten overlast en het steeds meer aan banden leggen van rattengif. Zo kunnen gecertificeerde ongedierte bestrijders tegenwoordig een cursus volgen bij het Kennis en Advies-centrum Dierplagen in Wageningen. Hiermee wordt in principe alleen een vorm van vakbekwaamheid aangeleerd. Dit kan helpen (maar is geen garantie) om van een provincie een ontheffing te krijgen voor gebruiken van een luchtbuks bij het doden van ratten in openbaar gebied. De provincies zijn hiermee nog zeer terughoudend. Je hebt overigens ook een draagverlof nodig. Daarvoor moet je bij de politie zijn.

Zolang het rattenjagen plaatsvind op het besloten erf en in de stallen van een boer heeft zo’n ontheffing niet zo veel betekenis. Dat wordt anders als je bijvoorbeeld op bedrijventerreinen zichtbaar met een geweer gaat rondlopen. Je hebt dat toch echt een ontheffing en een draagverlof nodig.

Rattengif is niet humaan! Tenslotte wil ik hier pleiten voor het verder terugdringen van gif, goede aanvullende regels voor het afschieten van ratten en vooral vakbekwaamheid bij ongediertebestrijding. Gif is de meest afgrijselijke manier van bestrijden. Ook als dat “vakbekwaam” gebeurt. Vakbekwaamheid zit vooral in het voorkomen van rattenoverlast en het beheersbaar houden van ratten populaties. Klemmen kunnen daarbij helpen. Als sprake is van een rattenplaag dan is deskundig afschieten met goed gereedschap de meest humane aanpak. Bedenk echter, dat geklungel met vaak veel te zware en slecht afgestelde luchtbuksen leidt tot onnodig dierenleed (bij ratten en geschrokken boerderijdieren) en veel schade op het erf en in de stal kan veroorzaken. Denk aan kapotgeschoten deuren, daken, leidingen, voer/drinkbakken, zeil op de maiskuil en lood in het voer van de dieren.

Rattenjagen is een vak en de jager moet zijn opdrachtgevers goed uit kunnen leggen waar hij voor staat. Vertrouwen is het toverwoord. Ook vertrouwelijkheid is belangrijk, want een rattenplaag is niet iets waar je trots op bent.

Berichten van de Rattenjager

Kort na de feestdagen ben ik gebeld door een mesterij voor kalveren. De boer uit België vlak bij de Nederlandse grens vertelde dat hij heel veel ratten had. Volgens hem was er geen ratten-bestrijder uit zijn omgeving die hem kon helpen. De ratten deden niets op klemmen en aten geen enkele variant gif. Hij was ten einde raad.

Toen ik met een collega-rattenjager door de stallen werden geleid waren we onthutst van wat we zagen. Bij iedere deur die open ging zagen we honderen ratten. Het leek wel een griezelfilm.

Nadat we een hadden afgeschoten en deze bekeken, hadden we de volgende verrassing. Het was een hele vreemde rat. Wij maakten kennis met de zwarte rat. Dit is een iets kleinere variant van de bij ons veel voorkomende bruine rat en we begrepen nu ook meteen het afwijkende gedrag. Het was ons al opgevallen dat de ratten in grote aantallen dicht bij elkaar zaten. De bruine rat is territoriaal en verdraagt geen ratten anders dan familieleden om zich heen.

We hebben op de eerste avond zo’n 60 stuks afgeschoten en dat voelde als een druppel op een gloeiende plaat. In een tweede sessie nog eens 50 stuks. Intussen had de boerenzoon goed gekeken naar onze aanpak. Hij vertelde dat hij (zijn vader) had geïnvesteerd (zo’n € 7.000,-) in een luchtbuks en thermische richtkijker. Hij was vanaf dat moment iedere avond gaan schieten. Mijn collega-rattenjager uit Brabant begeleidt hem nog een paar keer om hem de kneepjes van het vak te leren. Ik ben afgehaakt, omdat ik de reisafstand te groot vind.

Kortom, een avontuur dat ik niet snel zal vergeten.

Berichten van de Rattenjager

Het lijkt erop dat het aantal ratten in de steden toeneemt. Steeds meer mensen bellen met ratten overlast in hun achtertuin. Vaak omdat er (bij de buren) dieren worden gehouden in volières of hokken of door een andere voedselbron in de directe omgeving.

Zo werd ik kort gelden gebeld door een vogelliefhebber met een volière waar ratten bij nacht rondscharrelen. De buren hadden ook overlast en wezen naar de vogelliefhebber. Het ging om een rij benedenwoningen met kleine ommuurde tuintjes, met meerdere voedselbronnen. De vogelliefhebber ruimt trouw iedere avond het voer op. Anderen deden dat kennelijk niet.

Om hier te kunnen helpen heb ik een aangepast wapen ontwikkeld dat op zeer korte afstand kan worden gebruikt en dat vrijwel geen geluid maakt. Hiermee kunnen ratten, vanuit huis door een deur of raam nauwkeurig worden afgeschoten zonder dat iemand hier iets van merkt.

Omdat sprake is van aan elkaar grenzende tuinen is het belangrijk om te jagen in de tuin waar de voedselbron voor de ratten is. Als de betreffende eigenaar niet wil meewerken, kun je een tijdelijke voerplaats in je eigen tuin creëren. Hier kunnen de ratten dan worden afgeschoten. Als meerdere bewoners in een rij rattenoverlast ervaren, kunnen zij ook samenwerken. Zo kan er in meerdere tuinen worden gejaagd en dat is effectiever. Zodra de rattenpopulatie tot aanvaardbare omvang is teruggebracht moeten alle voedselbronnen worden weggenomen om een nieuwe plaag te voorkomen.

Berichten van de Rattenjager

Een melkveehouder in Ternaard is de eerste klant van de nieuwe Rattenjager uit Ternaard. Hij reageerde op een foldertje dat ik bij verschillende boerderijen deze zomer in de brievenbus heb gedaan.

Hij zag wel eens wat ratten, maar maakte zich daarover weinig zorgen. Toch vond hij het de moeite waard om mij uit te nodigen om eens te komen kijken. Hij was verbaast dat er op de eerste avond in september meteen 21 ratten werden afgeschoten. Daar zaten veel grote volwassen ratten tussen die duidelijk al langer nabij het erf in een berg puin woonden.

Een week later werden er nog 10 afgeschoten, weer een week later 6 en vervolgens 4. Daarmee leek de de populatie onder controle. Maar, begin november werd het kouder en trokken de ratten vanuit de akkers naar de warmte van de mesthoop en maïskuil en nam de populatie weer even toe.

Alles bij elkaar zijn er ruim 70 ratten afgeschoten en intussen worden er vrijwel geen ratten meer gezien. Nu is het een kwestie van bijhouden en hoeft de rattenjager nog maar eens in de drie a vier weken een ronde te maken om de populatie beheersbaar te houden.

Als de rattenjager in donker op het erf speurt naar ratten dan ziet hij veel meer dan ratten. Er scharelen muizen en egels, soms schiet een wezel of marter ergens weg, in het land rennen hazen en altíjd hoor of zie je wel een kerkuil en/of een koppeltje steenuiltjes.

Het is fijn om rattenjager te zijn

Je weet wat je te doen staat en je jaagt op de grote volwassen ratten. Een dikke rat is te groot voor een kat of kerkuil en ook honden en vossen gaan zo’n arrogante dikzak liever uit de weg. Het zijn de alfa-ratten die zich voortplanten. Als teveel ratten zich kunnen voortplanten dan heb je een explosie van kleine ratjes en als je dan nog even wacht…..

De rattenjager hoeft zich niet druk te maken om de verweesde jonge ratjes en de muizen. Dit zijn prooien voor de katten en uilen. Als hij de volwassen ratten afschiet, dan dooft een plaag snel uit. Daarna hoeft hij er alleen maar voor te zorgen dat volwassen migranten zich niet kunnen vestigen en voortplanten. Als hij eens in de 3 a 4 weken komt jagen en afschiet wat hij dan tegenkomt kan een rattenplaag zich niet ontwikkelen.

Rattengif?

Maar wat,…. als er gif gebruikt wordt? Dan is de balans verstoord. Ratten zijn slim en eten niet snel van de de gifkorrels. Zeker niet als het voer voor de boerderijdieren veel lekkerder en gezonder is. Muizen zijn minder slim en eten uitbundig van het gif. Als zij dan dronken van pijn over het erf scharrelen zijn ze een gemakkelijke prooi voor uilen, katten, wezels, marters die dan ook slachtoffer worden. Egels snoepen zelf van het gif en gaan ook dood.

Als het om heel goed (d.w.z. voor ratten aantrekkelijk) gif gaat dan is het ‘s-nachts stil op het erf. Er zijn geen ratten, muizen, egels, katten en uilen. Niets! Dit is de na-oorlogse praktijk dat ooit begon met DDT. De rattenjager wordt hier verdrietig van. Ook omdat hij voor dit bedrijf niets kan doen.

Resistente ratten

Maar gif lijkt steeds minder goed te werken. Ratten zijn resistent geworden. Bovendien wordt het gebruik ervan aan banden gelegd. De ironie wil dat, als je gif (waar ratten resistent voor zijn) gebruikt je alleen ratten overhoudt. Grote en kleine. Het afschieten van volwassen ratten helpt niet meer, omdat kleine ratjes ongestoord kunnen opgroeien. Er zijn immers geen roofdieren meer. Dweilen met de kraan open. Dit is vaak het moment dat de rattenjager wordt gebeld.

Natuurlijk kan de de rattenjager hier helpen. Maar uiteindelijk werkt het niet. Omdat de balans is verstoord. Ook voor een rattenjager niet erg bevredigend en hij zal de boer vragen om te stoppen met gif.

Stoppen met gif kan het beste in de herfst. Muizen vermeerderen in de winter niet. Ratten wel, maar daar kan de rattenjager wat aan doen. In de winter en het voorjaar kunnen nieuwe uilen zich vestigen en een boer kan zelf uilenkasten plaatsen en paar gesteriliseerde katten op het erf gaan houden. Hier zal de rattenjager met veel plezier aan meewerken. Daar wordt iedereen blij van.